2 کتاب جذاب دربارهی مولانا
دقیقه مطالعه
مولانا جلالالدین بلخی را می‌توان نامدارترین شاعر فارسی زبان دانست. برخی او را همپای شکسپیر، نویسنده و نمایشنامه‌نویس انگلیسی می‌‌دانند و بسیاری این شاعر ایرانی را بالاتر از دیگر شاعران و نویسندگان در جهان می‌شمارند. شهرت مولانا سال‌هاست که تنها محدود به زبان فارسی نیست و محبوبیتش مرزها را رد کرده و با نام «رومی» در سراسر دنیا شناخته می‌شود. حالا دیگر کتاب‌هایی که دربارهی زندگی عجیب مولانا و عرفانش نوشته شده‌اند، اهمیتی برابر با آثار خود او دارند.
جلالالدین مولانا بلخی در سال ۶۰۴ قمری، در بلخ زاده شد و شصت و شش سال بعد در قونیه از دنیا رفت. از او شش کتاب به نام‌های مثنوی معنوی، دیوان شمس، فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه به جا مانده است. دو کتاب اول از محبوبیت و شهرت بیشتری برخوردارند. در ایران او را مولوی یا مولانا می‌خوانند و غربی‌ها و ترک‌ها از نام رومی برایش استفاده می‌کنند و در افغانستان به او جلالالدین بلخی می‌گویند.
ترجمه‌ی آثار مولوی به ترکی در همان سده‌های اولیه بعد از مرگ شاعر انجام شد. اما غربی‌ها در اواسط قرن نوزدهم، رومی را کشف کردند. اولین ترجمه‌ی اشعار او به انگلیسی در امریکا، توسط رالف والدو امرسن و در سال ۱۸۶۷ صورت گرفت اما توجه چندانی را به خود جلب نکرد. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ هم اشخاصی چون رابرت دانکن، دانیل لایبرت و دیوید مارتین دست به ترجمه آثار شاعر ایرانی زدند. در میان این افراد، اثر رابرت دانکن از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار شد و پای رومی را به محافل ادبی غربی باز کرد.
در سال ۲۰۰۷ و به پیشنهاد ترکیه، یونسکو این سال را به نام مولانا نام‌گذاری کرد. با باز شدن پای اشعار عرفانی مولانا به غرب بازار انتشار کتاب‌هایی برای تفسیر آثار و معرفی او داغ شد. این موج در ایران، با شدت بیشتری شکل گرفت و خوانندگان بسیاری هم پیدا کرد. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین کتاب‌های نوشته شده دربارهی مولانا پرداخته‌ایم.
) پله‌پله تا ملاقات خدا
پله‌پله تا ملاقات خدا یکی از شناخته شد‌‌ه‌ترین آثار فارسی برای آشنایی با مولاناست. این کتاب، زندگی و دوران و اندیشه شاعر را به زبانی ساده و خودمانی برای مخاطب بازگو می‌کند. عبدالحسین زرین‌کوب، نام اثرش را از این بیت مشهوری از مولانا گرفته است:
«از مقامات تبتل تا فنا، پله‌پله تا ملاقات خدا»
این کتاب دوران کودکی مولانا تا سال‌های بزرگسالی او را در بر می‌گیرد و نیم‌نگاهی هم به اوضاع سیاسی و اجتماعی در زمان این شاعر بزرگ دارد. زرین‌کوب در این اثر با رویکردی داستانی به جنبه‌های زندگی و عرفان مولوی پرداخته است.
)عارف جان‌سوخته
کتاب عارف جان‌سوخته را پژوهشگر و محقق ایرانی، نهال تجدد به زبان فرانسوی نوشته و بعد ترجمه آن در ایران منتشر شده است. این اثر، یکی از مشهورترین آثار در خصوص شاعر و عارف ایرانی، مولاناست که به دلیل انتشارش در فرانسه، توجه مخاطب غیرایرانی را هم به خود جلب کرده است.
کتاب با شرح دیدار شورانگیز شمس و مولانا شروع می‌شود و به تولد دوباره مولوی پس از دیدار با شمس‌تبریزی می‌پردازد. ویژگی عارف جان‌سوخته، در منابعی است که نهال تجدد در شرح ماجراهای مولانا و شمس از آن‌ها استفاده کرده است و این موضوع باعث شده تا کتاب غنای ویژه‌ای داشته باشد.